معمولا رژیم غذایی پر پروتئین- کم کربوهیدرات در افرادی که قصد کاهش وزن دارند و یا در ورزشکاران بدنساز جهت افزایش حجم عضلات استفاده می شود.ولی اینکه چه مقدار این رژیم غذایی می تواند موثر باشد و یا اینکه چه عوارضی در طولانی مدت می تواند در بدن ایجاد کند,جای تامل دارد.
نیاز به پروتئین در یک فرد سالم و بالغ g/kg 1- 0/8 (گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن) می باشد. نیازهای پروتئینی در بدنسازان جوان و مبتدی که شش روز در هفته برای یک و نیم ساعت در روز ورزش می کنند, g/kg 1/5 تخمین زده می شود.
در یک مطالعه مشخص شد که ساخت پروتئین کل بدن در ورزشکاران قدرتی که g/kg 1/4 پروتئین در روز دریافت می کردند در مقایسه با کسانی که g/kg 9/0 مصرف می کردند بیشتر بود.وقتی پروتئین دریافتی به g/kg 4/2 افزایش یافت, ساخت پروتئین به بالاتر از آنچه با مصرف g/kg1/4 در روز حاصل شده بود نرسید.
پس افزایش دریافت پروتئین تا یک میزان خاص می تواند باعث افزایش پروتئین سازی در بدن گردد.متاسفانه در کشور ما, بدنسازان به میزان چندین برابر مقدار توصیه شده از پروتئین به شکل منابع غذایی ,پودر و یا مکمل دریافت می کنند که این امر ممکن است عوارض جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
ما در این مقاله شما را با پاره ای از این عوارض آشنا خواهیم کرد.
1- دریافت مازاد پروتئین سبب افزایش تولید مواد زائد آن در بدن می شود که دفع این مواد, بار کلیوی را افزایش می دهد .لذا افراط در مصرف پروتئین در دراز مدت ممکن است منجر به مشکلات کلیوی مانند نارسایی کلیه شود. همچنین بدنبال دفع این مواد از ادرار, آب نیز دفع می شود که این امر سبب دهیدراتاسیون (کم آبی) بدن می گردد.
2- معمولا مواد غذایی حاوی پروتئین, دارای اسید چرب اشباع و کلسترول هستند لذا مصرف آنها سبب افزایش چربی خون می گردد که این امر به نوبه ی خود سبب افزایش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی , فشارخون بالا , کاهش حساسیت به انسولین و … می گردد.
3- افزایش دریافت پروتئین سبب افزایش دفع کلسیم از ادرار می گردد که این امر در دراز مدت سبب کاهش تراکم استخوان و ابتلا به پوکی استخوان می شود.در ضمن بعت اسیدی شدن ادرار, دفع کلسیم تشدید شده و احتمال بروز سنگ های کلسیمی در کلیه وجود دارد.
4- مصرف آمینو اسیدهای تنها یا گروهی(از قبیل آرژنین و لیزین) ممکن است در جذب آمینواسیدهای ضروری تداخل نماید.همچنین جایگزین کردن مکملهای آمینواسیدی بجای غذا, ممکن است سبب کمبود سایر مواد مغذی موجود در غذاهای پر پروتئین از قبیل آهن,نیاسین و تیامین گردد.
5- در رژیم های غذایی پر پروتئین-کم کربوهیدرات بعلت کاهش دریافت انرژی بدن از کربوهیدرات, تولید مواد کتونی در خون بالا می رود که این امر نیز سبب افزایش دفع آب از طریق ادرار می گردد.
همچنین ممکن است ,کاهش دریافت کربوهیدرات ,توانایی ورزشکاران را برای تمرین و رقابت در سطوح بالاتر تحت تاثیر قرار دهد.در ضمن کاهش شدید مصرف کربوهیدرات و فیبر محلول و نامحلول باعث افزایش شدید اختلالات گوارشی به صورت یبوست مزمن و عدم تامین ویتامینهای محلول در آب و مواد معدنی حیاتی می شود.
6- دریافت مازاد انرژی از رژیم غذایی و مکملهای ورزشی باعث افزایش وزن و چاقی می گردد.
ورزشکاران محترم دقت داشته باشند که قبل از افزایش دریافت پروتئین ,آزمایشات مربوطه به سلامتی کلیه,کبد و ..انجام شود تا از عواقب بعدی پیشگیری شود.
در آخر یادآور میشویم که باید ورزش برای سلامتی باشد,نه سلامتی برای ورزش
