بیماری ام اس (MS) که حدود 2.8 میلیون نفر در سراسر جهان درگیر آن هستند، یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است که بر تحرک تأثیر می گذارد. متأسفانه در حال حاضر هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد و علائم آن می تواند در طول زمان شدید شود و مشکلات دائمی ایجاد کند.
اخیراً، محققان دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو، با کشف اولین نشانگر ژنتیکی مرتبط با شدت و پیشرفت ام اس، امیدوارند که بتوانند با توسعه داروهای جدید، به کاهش پیشرفت بیماری کمک کنند.
همچنین بدانید که شدت بیماری می تواند روی هر فرد متفاوت باشد و در یک چرخه شعله ور شدن علائم و بهبودی قرار می گیرد. افزایش شدت بیماری می تواند به مشکلات حرکتی دائمی، از دست دادن بینایی و حتی فلج جزئی یا کامل منجر شود. امیدواریم که با پیشرفت های جدید در تحقیقات بر روی بیماری ام اس، بتوانیم بهترین درمان ها را برای کاهش پیشرفت این بیماری پیدا کنیم.
چگونگی پیشرفت بیماری ام اس
در دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو، تحقیقاتی انجام شده است که هدفش پیدا کردن ژنتیکی مرتبط با پیشرفت سریعتر بیماری ام اس بوده است. برای این تحقیق، دکتر سرجیو بارانزینی و تیمش از داده های دو کنسرسیوم بزرگ تحقیقاتی ام اس، کنسرسیوم بین المللی ژنتیک اسکلروزیس و کنسرسیوم Multiple MS استفاده کردهاند. دادههای هر دو گروه برای بیش از 12500 فرد مبتلا به ام اس برای یک مطالعه مرتبط با ژنوم منبع معتبر (GWAS) ترکیب شدهاند. پس از غربال کردن بیش از 7.5 میلیون واریته ژنتیکی، دکتر بارانزینی و تیمش یکی از این ژنتیکها را پیدا کردهاند که با افزایش پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به ام اس مرتبط است. این ژنتیکی خاص بین دو ژن بدون ارتباط قبلی با بیماری ام اس به نامهای DYSF و ZNF638 قرار دارد.( DYSF به ترمیم سلول های آسیب دیده کمک می کند و ZNF638 به کنترل عفونت های ویروسی کمک می کند).
دکتر بارانزینی و تیمش برای اطمینان از صحت یافته هایشان، ژنتیک تقریباً 10000 فرد مبتلا به ام اس را بررسی کردند. آنها دریافتند کسانی که دو نسخه از آن نوع را داشتند، پیشرفت سریعتری را تجربه کردند که منجر به ناتوانی شد.
با تحلیل دقیق دادهها، دکتر بارانزینی و تیمش به این نتیجه رسیدند که افراد مبتلا به ام اس که هر دو نسخه از ژن DYSF و ZNF638 را به ارث میبرند (یعنی یکی از والدین آن را به فرزندان خود منتقل کرده است)، در مقایسه با افرادی که هر دو نسخه این ژنها را ندارند، تقریباً 4 سال زودتر به مرحله EDSS 6 میرسند. مقیاس EDSS 6 یا مقیاس وضعیت ناتوانی گسترده، یک روش است که برای اندازهگیری میزان تاثیر پذیری فرد از بیماری ام اس استفاده میشود. به عبارت دیگر، وقتی این افراد برای راه رفتن به کمک نیاز دارند، تقریباً 4 سال زودتر به مرحله EDSS 6 میرسند.
درمان های جدید برای بیماری ام اس
به طور کلی، در حال حاضر هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما پزشکان از داروهای مختلف برای کمک به کند کردن پیشرفت بیماری، درمان علائم و جلوگیری از عود استفاده میکنند. اخیراً، مطالعات ژنتیکی نشان داده است که بیش از 200 ژن با خطر ابتلا به ام اس مرتبط هستند و یافتههای این مطالعات میتوانند به توسعه درمانهای جدید برای این بیماری کمک کنند.
در این زمینه، دکتر بارانزینی معتقد است که این یافتههای مطالعه، پتانسیل برای کلاس جدیدی از درمانهای ام اس با هدف سیستم عصبی مرکزی را فراهم میکنند. همچنین، این یافتهها میتوانند به هموار کردن راه برای توسعه درمانهای جدید برای ام اس که به پیشرفت میپردازند کمک کنند.
به علاوه، دکتر بارانزینی بیان کرده است که توسعه روشهای درمانی نیاز به تحقیقات ژنتیکی دارد و این تحقیقات میتوانند خطر توسعه دارو را کاهش دهند. او همچنین اظهار داشته است که تعدادی از برنامههای توسعه، نیاز برآورده نشده پیشرفت بیماری در ام اس را به عنوان هدف قرار میدهند و این یافتهها ممکن است به تعیین تمرکز توسعه درمان برای ام اس کمک کنند.
ام اس در حال حاضر چگونه درمان می شود؟
بیماری ام اس بر مغز و سیستم عصبی تأثیر میگذارد و میتواند توانایی فرد در حرکت، فکر کردن، صحبت کردن و دیدن را تحت تأثیر قرار دهد. هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما پزشکان از داروهای مختلف برای کمک به کند کردن پیشرفت بیماری، درمان علائم و جلوگیری از عود استفاده میکنند.
هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث بیماری ام اس میشود، اما اکثراً موافقند که این امر با سیستم ایمنی بدن ارتباط دارد که به اشتباه به سیستم عصبی مرکزی حمله میکند. این حمله به ماده ای به نام میلین آسیب میرساند که رشتههای عصبی مغز و نخاع را میپوشاند. هنگامی که میلین آسیب میبیند، دیگر نمیتواند فیبر عصبی را در معرض قرار دهد و در نتیجه پیامها دیگر بین اعصاب و مغز حرکت نمیکنند.
سایر عوامل خطر برای ام اس عبارتند از:
سن – بیشتر افراد در سنین 20 تا 50 سالگی تشخیص داده می شوند
جنسیت – ام اس در زنان شایع تر از مردان است
تاریخچه خانوادگی ام اس
دخانیات
کمبود ویتامین B12 یا دی
قرار گرفتن در معرض برخی عفونت های ویروسی مانند ویروس اپشتین بار یا مونونوکلئوز
چگونه درمان ام اس می تواند تکامل یابد
دکتر کروپا پاندی، دانشیار عصبشناسی در دانشکده پزشکی Hackensack Meridian، مدیر مرکز پزشکی MS دانشگاه Hackensack و مدیر تحقیقات بالینی در مؤسسه علوم اعصاب، نیوجرسی، در مورد مطالعه جدیدی که ارتباط بین ژنها و شدت بیماری ام اس را بررسی کرده بود، بیان کرد که این مطالعه از دیدگاههای مختلفی مفید است. به عنوان مثال، یک گام در جهت درست برای یافتن ارتباط بین ژنها و شدت بیماری محسوب میشود. همچنین، این مطالعه شواهد بیشتری را ارائه میدهد که عوامل محیطی، مانند سیگار کشیدن، در بدتر شدن بیماری در افراد مستعد ژنتیکی نقش دارند. آنها تأکید کردند که این یک مثال عالی از تأثیر طبیعت و تربیت بر یک بیماری است.
به علاوه، این کشفها میتوانند در آینده به یافتههایی منجر شوند که به ما در مشاوره بیماران در مورد نحوه تنظیم نه تنها رژیمهای دارویی، بلکه اصلاح عوامل مرتبط با سبک زندگی کمک میکند. همچنین، شرکتهایی که به دنبال درمانهای ام اس هستند، میتوانند بیمارانی را که در معرض خطر بالاتری برای پیشرفت هستند، تشخیص دهند تا ببینند آیا دارو مؤثر است یا خیر.